Gemeente Enschede creëert afstand, geen bijstand
– door Teun Staal en Wilco Louwes, Tubantia 20 april 2019 –
klik hier voor de bron.
ENSCHEDE – Zijn felle aanklacht kreeg de raadszaal stil. Jan Veldhuizen richt zijn pijlen op de kilheid en het sociale gezicht van de gemeente.
Zijn stem stokte midden in een emotioneel betoog. Uit verbittering zweeg hij een aantal tellen in een oorverdovend stille raadszaal. Om daarna aangedaan zijn verhaal te vervolgen. „U duwt een bevolkingsgroep richting niemandsland te geven. U snijdt een ader af en zadelt vrijwilligers met de problemen op.”
‘U’ is de Enschedese politiek, waarvan de stedelijke commissie maandag discussieerde over een onderzoek van de Rekenkamercommissie over digitale dienstverlening van de gemeente. Het rapport gaat over over een bont palet aan service; van de afgifte van een paspoort tot de kapvergunning. De dienstverlening raakt óók aan de aanvragen van bijstandsuitkeringen, bijzondere bijstand en, binnenkort, de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Het zijn complexe formaliteiten waar geen pen en papier meer bij komen kijken, maar die van a tot z via talloze muisklikken moeten worden doorlopen.
Het is die werkwijze die Jan Veldhuizen tot zijn relaas in de raadszaal bracht. Als inspreker stond hij op voor duizenden stadgenoten aan wie de digitale dienstverlening niet besteed. Veldhuizen deed dat namens het Formulieren Adviespunt en als voorzitter van het Diaconaal Platform, de kerkelijke organisatie die de zwakkeren een stem wil geven en de laaggeletterden en digitaal minder vaardigen letterlijk aan de hand neemt bij hun aanvragen. Maar die bizar genoeg niet is gehoord bij de totstandkoming van het Rekenkamer-rapport.
Doolhof
Voor de bewuste bevolkingsgroep is de digitale samenleving een doolhof vol onbegrijpelijkheden. Het betreft duizenden mensen die sociaal, verbaal en intellectueel niet vaardig zijn. Die niet of nauwelijks in staat zijn een gewoon gesprek te voeren, laat staan via de computer een stortvloed aan moeilijke vragen weten te beantwoorden. Het zijn deze zwakkeren die door de gemeente standaard worden doorverwezen naar Veldhuizen en de zijnen die met vijftig vrijwilligers een formulierenbrigade vormen en met de Stadsbank Oost-Nederland aan schuldhulpverlening doen. Sommige vrijwilligers zijn met 2300 aanvragen pro deo 40 uur per week actief. En dan groeit het aantal aanvragen vermoedelijk ook nog eens naar 3000.
Daar tegenover staat een gemeente die de taal van de zwakkeren niet lijkt te spreken. Neem het verhaal over het noodlot van een 76-jarige Enschedeër. Hij praat plat, is beroofd van al zijn geld en pinpas met pincode en heeft betalingsachterstanden. In het Stadskantoor wordt de man, die geen idee heeft hoe hij zijn probleem kan oplossen, doorgezonden naar het Formulieren Adviespunt. Daar zijn ze vervolgens 80 uur in touw om de problemen van de onfortuinlijke Enschedeër te tackelen. Veldhuizen vertelt de raadsleden dat de ambtenaar hem had gezegd dat hij een DigiD nodig heeft. ‘Wat is dat?’, had hij zich vertwijfeld afgevraagd.
Controleurs
Ambtenaren die in contact staan met bijstandsaanvragers zijn controleurs. Er worden kruisjes afgevinkt. Het zijn dienstverleners, geen hulpverleners. Het laatste is geboden bij deze groep inwoners. De rol die de gemeente kiest, is die van politieagent en controlerend geneesheer ineen. Van aanvragers wordt de doopceel gelicht: privé, financieel, medisch – alles komt op tafel. Vaak blijkt aangereikte informatie van de aanvrager onvolledig en volgt uitstel van het uitkeren van bijstandsgeld. Het is de tactiek van de vertraging, is het gevoel van onbehagen bij Veldhuizen. Wat resteert is het gevoel dat Enschede in ieder bijstandsgerechtigde een potentiële fraudeur ziet.
Veldhuizen wijst op de wet. Die is gebaseerd op barmhartigheid en gerechtigheid. Maar Enschede volgt niet de geest, maar de letter van de wet. Ambtenaren zijn controleurs, geïnstrueerd tijdens de de vorige raadsperiode, omdat er een bezuinigingsopdracht lag van 3,4 miljoen. Maar, weet dominee Veldhuizen, we zijn op de aarde om elkaar verder te helpen. Dán help je ook jezelf. Het zou de leidraad van de gemeente moeten zijn. „Die creëert afstand in plaats van bijstand.” Terwijl de oplossing op papier relatief eenvoudig is, zo besloot hij maandag zijn inspraak. „Samenwerken, goede wil en het hart op de goede plek.”
klik hier voor de bron.